Krigen mellom klonane: det klonale landskapet i AML

Tara Helen Steinsland Dowling disputerar tysdag 18.11.2025 for Ph.D graden ved Universitetet i Bergen med avhandlinga “Acute myeloid leukemia at single-cell resolution: Clonal heterogeneity in precision therapy”. Akutt myelogen leukemi (AML) er ein aggressiv blodkreft som rammar omtrent 170 personar årleg i Noreg. Til tross for behandling med intens cellegift og konsolideringsterapi opplev meir enn halvparten av pasientane tilbakefall. Tilbakefall av kreftsjukdomen er antatt som følgje av motstandsdyktige leukemiske stamceller. Dei er gjenlevande grupper av celler som ofte består klonar av celler som har dei same mutasjonane i arvestoffet DNA. Celleklonane vil konkurrere om ressursar, der cellene som overlever behandlinga vil drive sjukdomen. Avhandlinga har undersøkt samansetjinga av cellepopulasjonar hjå 59 pasientar med myelogen kreft ved hjelp av metoden masse cytometri. Massecytometri kan kjenne att proteinmarkørar på overflata av enkeltceller. Det er difor mogleg å identifisere kva celler som er til stades i ein celle populasjon. Proteinuttrykk av biomarkørar i ein celle populasjon vart vidare samanlikna med standard kreftgenetisk risiko for tilbakefall (European LeukemiaNet). Dette arbeidet presenterer ein enklare og raskare framgangsmåte for å dele pasientar inn i prognostiske grupper og avdekkjer potensielle behandlingsmål. Massecytometri syna og mogleg rom for utvikling av ny celleterapi (CAR T) ved AML. Behandling retta mot overflateproteinet CD37 er no under utvikling. I eit delarbeid har vi fylgt det klonale landskapet hjå ein pasient frå diagnose til pasientens bortgang. Blodkreft-cellene frå pasienten vart nytta til å lage sjukdomsmodellar i mus. Studien demonstrerte klonal seleksjon for ein celleklon med mutasjonen NRAS Q61L i musemodellane, i kontrast til prøvane frå pasienten som hadde ein dominerande celle klon med mutasjonen NRAS Q61R. Dette arbeidet synar moglegheiter og avgrensingar i å bruke dyremodellar ved utvikling av kreftbehandling.

Personalia

Tara Helen Steinsland Dowling (f. 1991) er Biolog og fullførte ein mastergrad i medisinsk cellebiologi ved Universitetet i Bergen i 2015. Etter mastergraden arbeida Dowling som avdelingsingeniør der ho blant anna var involvert i kliniske studiar, biobanking og laboratorie-administrasjon. Doktorgradsarbeidet er gjennomført ved K.G. Jebsen Senter for myeloid blodkreft (CMYC) Hovedvegleiar Bjørn Tore Gjertsen. Bi-vegleiarar Cara E. Wogsland og Pascal Gelebart.